Argonautical Park - Project 2003

Δικαίωση από το ΣτΕ απέναντι στην Πολεοδομία του Βόλου

Έπειτα από 11ετή Δικαστικό Αγώνα της εταιρείας ¨Αργοναυτικό Πάρκο¨, εκδόθηκε προσφάτως η υπ’ αριθμ. Α1419/2023 απόφασή του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία ακυρώθηκε η 2877/2012 απόφαση της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Βόλου με την οποία είχε ανακληθεί η οικοδομική άδεια του για τη λειτουργία του εντευκτηρίου ιστιοπλοΐας-κτιρίου υποστήριξης θαλάσσιων δραστηριοτήτων στη Καλλιφτέρη Αφησσου.

Είναι κρίσιμο να αναφερθεί, ότι στην συγκεκριμένη υπόθεση, με την ανάκληση της οικοδομικής άδειας πέραν της προφανούς παράβασης θεμελιωδών διοικητικών αρχών (αρχής της αναλογικότητας, της χρηστής διοίκησης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου) και των διατάξεων του πολεοδομικού και περιβαλλοντικού δικαίου, ανέκυψε και αναδείχθηκε μεταξύ άλλων και το ζήτημα της υπέρμετρης παρέμβασης της δημόσιας εξουσίας στην ιδιωτική πρωτοβουλία και εν τέλει του περιορισμού-αποκλεισμού εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος καθώς η ανάκληση της οικοδομικής άδειας είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή της λειτουργίας εγκαταστάσεων χρησιμοποιούμενων από ΑΜΕΑ και άτομα με κινητικά προβλήματα σε μία εποχή όπου το νομοθετικό πλαίσιο για την προάσπιση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία εξελίσσεται και διευρύνεται συνεχώς σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο (άρθρο 26 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ένταξη των ατόμων με αναπηρίες, Ν. 4074/2012).

To 2003 ο Αρχιτέκτων Σ. Γιαμάκος με εκκίνηση το οικογενειακό Ξενοδοχείο Μαϊστράλι στην Αφησσο του Πηλίου, με μια μικρή ομάδα ιστιοπλόων επιχειρεί να αναπτύξει την ιστιοπλοΐα αναψυχής στο Παγασητικό με μικρά ιστιοπλοϊκά σκαφάκια, που θα ταξίδευαν στα ρηχά νερά του Παγασητικού, υποστηριζόμενα από μικρές βάσεις επιτήρησης στη περίμετρο του κόλπου, κάτω από ένα ενιαίο πιστοποιημένο σε διεθνείς οργανισμούς σύστημα λειτουργίας και ασφάλειας και υποστηριζόμενο από ένα cluster τοπικών επιχειρήσεων και μικρών ξενοδοχείων στη περίμετρο του κόλπου.

Η υποστήριξη μεταξύ άλλων της ιστιοπλοΐας για ανθρώπους με κινητικές δυσκολίες προέκυψε ύστερα από την διαπίστωση της τότε Παραολυμπιακής ομάδας ιστιοπλοΐας ότι ο ιστιοπλοϊκός εξοπλισμός και το ιδιαίτερο ανεμολογικό και κυματικό κλίμα της περιοχής της Αφήσσου προσφέρονταν για αυτή τη δραστηριότητα που έλειπε παντελώς από την Ελλάδα. Ξεκίνησαν έτσι τα Maistrali Regatta που οδήγησαν στην διοργάνωση το 2007 του Παγκόσμιου πρωταθλήματος για ανθρώπους με αναπηρία IFDS IMC 2007, ενώ με τη συνδρομή ιστιοπλόων με αναπηρία αλλά και την ίδια την IFDS (Διεθνή Παραολυμπιακή ομοσπονδία ιστιοπλοΐας) επανασχεδιάστηκε ολόκληρη η υποδομή που εντέλει υλοποιήθηκε στη Καλλιφτέρη Αφήσσου στα πλαίσια του παγκόσμιου πρωταθλήματος. Το κέντρο πιστοποιήθηκε από την RYA αλλά και την ΕΝΑΤ – Ευρωπαϊκό Δίκτυο για τον Προσβάσιμο Τουρισμό (https://ff9d5bda-38be-4e2c-953b-6538061b2830.filesusr.com/ugd/26a5fb_dd6e26d8da0d4750b2c3fea4b76790ed.pdf) και χρηματοδοτήθηκε μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την IFDS παρουσιάστηκε σε διεθνές επίπεδο ως ένα σπουδαίο κληροδότημα για την ιστιοπλοΐα Αμεα. Το επιχειρηματικό μοντέλο που ακολουθήθηκε βασίστηκε σε τρεις πυλώνες. Το κανονιστικό πλαίσιο και την ανθεκτικότητα στον διεθνή ανταγωνισμό (α), τις υποδομές και την υποστήριξη ανθρώπινου δυναμικού (β), τη σύνδεση ανθρώπων και επιχειρήσεων.

Η Διεθνοποίηση της προσπάθειας υποστηρίχθηκε με την δημιουργία γραφείων υποστήριξης στο Βερολίνο, τη δικτύωση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο με tour operators και Διεθνείς οργανισμούς και την υλοποίηση μιας μεγάλης διεθνούς καμπάνιας προσέλκυσης στο Παγασητικό φίλων της ιστιοπλοΐας, ιδιαίτερα ανθρώπων με κινητικές δυσκολίες, καθώς οι εδώ κυματικές και ανεμολογικές συνθήκες ήταν μοναδικές. Στην Ελλάδα μέχρι τότε δεν υπήρχαν αντίστοιχες εγκαταστάσεις υποστήριξης για τα 18 εκ. καταγεγραμμένους ανθρώπους με κινητικές δυσκολίες σε όλη την Ευρώπη. Προσκλήθηκαν και υποστηρίχθηκαν στις εγκαταστάσεις του Παγασητικού επώνυμες διεθνείς εταιρείες όπως η Wildwind και οργανώθηκαν εκδηλώσεις ιστιοπλοΐας με διεθνή απήχηση όπως το IFDS 2007, τα Maistrali Regata, Περιβαλλοντικά σχολικά προγράμματα και μια μεγάλη διεθνή καμπάνια με στόχο να καταστεί ο Παγασητικός ένα διεθνές τοπόσημο για την ιστιοπλοΐα μικρών σκαφών – χωρίς μηχανή – όπως είναι για παράδειγμα η λίμνη Γκάρντα στην Ιταλία. Περισσότεροι από 200 εθελοντές εκπαιδεύτηκαν και πιστοποιήθηκαν στην υποστήριξη ανθρώπων με κινητικές δυσκολίες αλλά και σε διεθνή συστήματα θαλάσσιας υποστήριξης. Δύο χιλιάδες μαθητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό επισκέφτηκαν το Πήλιο μέσω των περιβαλλοντικών προγραμμάτων με θέμα το θαλάσσιο περιβάλλον που σχεδιάστηκαν από τον Αρχιτέκτονα Σ. Γιαμάκο. Το στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης είχε στόχο την δημιουργία μικρών πιλοτικών οικολογικών εγκαταστάσεων στη περίμετρο του Παγασητικού κόλπου, που επέτρεπε σε ανθρώπους με μικρή εμπειρία – ή και με κινητικές δυσκολίες – να ιστιοπλοούν στη περίμετρο του κόλπου, εκμισθώνοντας μικρά ιστιοπλοϊκά με τη διαδικασία που προέβλεπε το ισχύον εκείνη τη περίοδο θεσμικό πλαίσιο (Λιμεναρχείο) και την δημιουργία ήπιας υποδομής – Ιστιοπλοϊκών εντευκτηρίων για την υποστήριξη κυρίως ανθρώπων με κινητικές δυσκολίες και ιστιοπλόων από το εξωτερικό.

Έως το 2007 δημιουργήθηκαν περιοδικά 3 βάσεις. Στην Αφησσο, την Καλλιφτέρη και το Χόρτο, ενώ υλοποιούνταν ένα πρόγραμμα που θα καθιστούσε με συνέργειες ολόκληρο το Παγασητικό ως ένα ¨Πάρκο θαλάσσιων δραστηριοτήτων¨ στα πρότυπα των Χιονοδρομικών κέντρων της Αυστρίας. Με μια κάρτα οι επισκέπτες θα δοκίμαζαν διάφορες δραστηριότητες (θαλάσσιο σκι, καταδύσεις, θαλάσσια παιδική χαρά, κανό-καγιάκ, ιστιοπλοΐα σε διάφορες κατηγορίες, windsurf κλπ) ενώ τοπικές επιχειρήσεις θα κάλυπταν όλες τους τις ανάγκες μέσα από μια μίνιμαλ οικολογική φιλοσοφία τρόπου ζωής. Ελλείψει θεσμικού πλαισίου όλες οι δραστηριότητες και οι εγκαταστάσεις, αδειοδοτήθηκαν ξεχωριστά, μέσα από ένα πολύπλοκο σύστημα γραφειοκρατικών απαιτήσεων και ελέγχων. Τα έγγραφα και οι απαιτήσεις που διεκπεραιώθηκαν ήταν εκατοντάδες, ενώ όλη η διαδικασία καταγράφηκε συστηματικά, ως πιλοτικό προγράμματα στο πλαίσιο διεθνών προτύπων (RYA, VDWS, ΕΝΑΤ κλπ), ώστε να αποτελέσει ένα Ελληνικό πρότυπο για τον οικολογικό Θαλάσσιο Τουρισμό Ακτής. Τον Ιούνιο του 2007 δημιουργήθηκε η πρότυπη εγκατάσταση υποστηριζόμενης ιστιοπλοΐας στην Καλλιφτέρη Αφήσσου ως υπόδειγμα της επιχειρούμενης ανάπτυξης. Για την λειτουργία του ιστιοπλοϊκού εντευκτηρίου μεταξύ άλλων είχε εκδοθεί νόμιμα από τη Διεύθυνση Πολεοδομίας Μαγνησίας, η με αριθμό 182 οικοδομική άδεια. Το έτος 2012, δηλαδή μετά την πάροδο πέντε ετών από την έκδοση της με αριθμό 182/2007 οικοδομικής άδειας, η άδεια ανακλήθηκε με την με αριθμό 2877/2012 απόφαση της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Βόλου, άνευ λόγου και αιτίας, όπως τελικά αποδείχθηκε. Η Υπηρεσία ισχυρίστηκε ότι ανακάλεσε την οικοδομική άδεια επειδή έκρινε ότι είχε εκδοθεί χωρίς να έχουν τηρηθεί οι νόμιμες προϋποθέσεις για την έκδοσή της. Αμέσως έγινε προσφυγή στα Διοικητικά Δικαστήρια της Λάρισας ζητώντας την ακύρωση της 2877/2012 απόφασης της ΥΔΟΜ με την οποία ανακλήθηκε η οικοδομική άδεια, ωστόσο το Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση ακύρωσης της εταιρείας με την με αριθμό 115/2016 απόφασή του.

Στην προσπάθεια δικαίωσης και σε αναμονή επανεκκίνησης της εν λόγω δραστηριότητας, ασκήθηκε το 2017 έφεση κατά της ως άνω απόφασης στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Με την έφεσή της θιγόμενης εταιρείας και κατά την συζήτηση της υπόθεσης που έλαβε χώρα τον Δεκέμβριο του έτους 2022, η εταιρεία ενέμεινε στους λόγους νομιμότητας έκδοσης της 182/2007 οικοδομικής άδειας προβάλλοντας σαφείς, νόμιμους και βάσιμους ισχυρισμούς, αποδεικνυόμενους περίτρανα από τις εφαρμοστέες νομικές διατάξεις του περιβαλλοντικού και πολεοδομικού δικαίου και από τα σχετικά έγγραφα των αρμόδιων για τα υπό εξέταση ζητήματα Υπηρεσιών.

Η ανάκληση της οικοδομικής άδειας είχε ως συνέπεια όχι μόνο την οριστική παύση της λειτουργίας του ιστιοπλοϊκού εντευκτηρίου-κτιρίου υποστήριξης θαλάσσιων δραστηριοτήτων αλλά και των υπόλοιπων εγκαταστάσεων εκμίσθωσης θαλάσσιων μικρών σκαφών και στην συνέχεια την καταστροφή του ειδικού εξοπλισμού, μοναδικού στην Ελλάδα προς χρήση, διευκόλυνση και εξυπηρέτηση Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες (ΑΜΕΑ) αλλά και ανθρώπων με κινητικά προβλήματα όλων των ηλικιών που είχαν μέσω των εγκαταστάσεων πρόσβαση σε δραστηριότητες ιστιοπλοΐας. Εκδόθηκε προσφάτως η υπ’ αριθμ. Α1419/2023 απόφασή του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία έγινε δεκτή η έφεση και ακυρώθηκε η 2877/2012 απόφαση της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Βόλου με την οποία είχε ανακληθεί η 182/2007 οικοδομική άδεια για τη λειτουργία του εντευκτηρίου ιστιοπλοΐας-κτιρίου υποστήριξης θαλάσσιων δραστηριοτήτων.

Ο Αρχιτέκτων Σωτήρης Γιαμάκος, εμπνευστής και κύριος σχεδιαστής του project δήλωσε: Δικαιωνόμαστε ύστερα από 11ετή Δικαστικό αγώνα και αυτό μας δίνει μεγάλη χαρά καθώς το συγκεκριμένο project μπορεί να αποτελέσει οδηγό για μια ήπια τουριστική ανάπτυξη στο Παγασητικό Κόλπο, χωρίς δαπανηρές υποδομές και μεγάλη αξιοποίηση του τοπικού ανθρώπινου δυναμικού. Το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον του Πηλίου είναι μοναδικό, οι τοπικές κοινότητες και η μικρή ξενοδοχεία χρειάζονται ενίσχυση με εναλλακτικούς από τους μέχρι σήμερα συνήθεις τρόπους. Η πρόσφατη θεομηνία κατέδειξε αυτό που ως μελετητές έχουμε από χρόνια επισημάνει, ότι ο σχεδιασμός μας πρέπει να έχει ορίζοντα 50 ετών και να ακολουθεί τη φύση για να αντέξει στις πιέσεις της κλιματικής αλλαγής. Συμπερασματικά χρειάζεται διαφορετική οπτική τόσο στα έργα που υλοποιούμε όσο και στις δραστηριότητες που επιλέγουμε να αναπτύξουμε. Απαιτείται αφύπνιση από τους μελετητές αλλά και από το κόσμο που χρησιμοποιεί τις υποδομές. Στη περίπτωση του παραπάνω Project η καταστροφή δεν προήλθε από τη φύση, αλλά από ανθρώπους που επέλεξαν τον άχαρο ρόλο της καταστροφής, για να επισημάνουν – άθελά τους- τελικά το έργο μας, να μας κάνουν ισχυρότερους και επιτέλους να γίνουμε πιστευτοί και να ακουστούμε. Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως όλους τους συνεργάτες μας που άντεξαν μαζί με τις οικογένειές μας την πολύχρονη ταλαιπωρία μας, τους νομικούς μας συμβούλους όπως τον κ. Χρ. Παφίλη, κ. Βασσίλη Σοφιώτη, κ. Χρ. Γούσιο, ο κ Ν. Τσιούτσια και ιδιαίτερα τη Δικηγορική Εταιρεία Κ. Καρατσώλης – Ε. Τσιάντη και Συνεργάτες που χειρίστηκε την υπόθεσή μας στο ΣΤΕ.